Yurtdışı Pay Senetleri Satışından Elde Edilen Gelirler için Ödenmesi Gereken Gelir Vergisinin Hesabı
Yurtdışı hisse satışlarından elde edilen kazanç gelir vergisine tabi olduğu için bunun tam olarak nasıl hesaplanacağı, ne kadar vergi ödemeniz gerektiğiyle ilgili birkaç bilgi:
Öncelikle 10 TL de kazansanız, 100 TL de kazansanız vergiye tâbi.
Midas'ın konu ile ilgili yazısı: ABD borsalarından elde ettiğim alım/satım gelirleri için vergi ödemeli miyim?
-
Yurt dışı yatırım enstrümanlarından elde edilen kazanç TL bazında hesaplanıyor.
-
Hissenin alım maliyeti, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) artış oranı kullanarak güncelleniyor. Yani maliyet hisseyi aldığınız tarihten itibaren gerçekleşen ÜFE artış oranında artıyor.
-
Kur farkı ve reel enflasyon ile yüce devletimizin resmi enflasyon rakamlarının uyuşmazlığından ötürü, endekslenen alım maliyeti bile gerçek maliyetinin altında kalabiliyor (veya tam tersi olup daha pahalı da görülebiliyor).
-
Örneğin 1 sene önce dolar 18 TL iken 1000 USD (~18000 TL) değerinde hisse aldınız. Bu hissenin USD değeri hiç değişmedi. Bugünkü değeri dolar 27 TL olduğu için ~27000 TL ama USD değeri aynı. Bu hisseyi satmak istediğinizde alım fiyatı olan 18000 TL, ÜFE artış oranında endeksleniyor ve ~24000 TL oluyor. Aradaki 3000 TL'lik fark devlet tarafından kâr olarak görülüyor ve bunun üzerinden vergi ödüyorsunuz, yani zarar ediyorsunuz.
-
Tam tersi - tarih aralığına ve alım tarihine bağlı olarak, endekslenen maliyet gerçeğe göre daha pahalı da olabiliyor. Bu durumda da USD bazlı kazancınızın bir bölümü vergilendirilmiyor, yani ödediğiniz vergi daha az oluyor.
-
-
Aynı hisseyi birden fazla kez aldıysanız ve bir kısmını satacaksanız, satış yaptığınızda kazanç hesaplamasını ilk giren ilk çıkar kuralıyla en erken tarihteki alım işlemi üzerinden yapmak gerekiyor.
-
Vereceğiniz vergi 1 yıl içinde elde ettiğiniz tüm gelir üzerinden hesaplanır ve miktarına göre farklı oranlar ödersiniz. Diyelim 2023 yılı içinde farklı zamanlarda sattığınız hisselerden toplam 100 bin TL gelir oluştu. Bu senenin oranlarıyla ödeyeceğiniz vergi 16.5% oran ile 16,500.00 TL olur.
-
Vergi dilimleri her sene güncellenir. Örneğin en düşük oran olan 15% için 2021'deki dilim 24,000 TL'ye kadarken bu sene bu dilim 70,000 TL'ye yükseldi. Kazancınız yükseldikçe vergisi de artıyor.
-
-
İlk senaryoda, 5 sene önce Ağustos 2018'de 1 adet SPY hissesi aldık ve 28 Temmuz 2023'te sattık.
-
İkinci senaryoda, 1 sene önce Ağustos 2022'de 1 adet SPY hissesi aldık ve 28 Temmuz 2023'te sattık.
1. Senaryo
| SPY Fiyatı: | 10 Ağustos 2018 - 283.16 USD | 28 Temmuz 2023 - 456.92 USD |
|---|---|---|
| USD kuru: | 10 Ağustos 2018 - 6.43 TRY | 28 Temmuz 2023 - 26.92 TRY |
| SPY TRY değeri: | 10 Ağustos 2018 - 1,820.71 TRY | 28 Temmuz 2023 - 12,300.28 TRY |
| Yİ-ÜFE'ye göre endekslenmiş maliyet oranı: | +485.124% |
|---|---|
| Endekslenmiş maliyet: |
|
| Toplam kâr: | 1,646.87 TRY (61.17 USD) |
2. Senaryo
| SPY Fiyatı: | 1 Ağustos 2022 - 410.77 USD | 28 Temmuz 2023 - 456.92 USD |
|---|---|---|
| USD kuru: | 1 Ağustos 2022 - 17.90 TRY | 28 Temmuz 2023 - 26.92 TRY |
| SPY TRY değeri: | 1 Ağustos 2022 - 7,352.78 TRY | 28 Temmuz 2023 - 12,300.28 TRY |
| Yİ-ÜFE'ye göre endekslenmiş maliyet oranı: | +30.373% |
|---|---|
| Endekslenmiş maliyet: |
|
| Toplam kâr: | 2,713.89 TRY (100.81 USD) |
Görüldüğü gibi TÜİK'in resmi ÜFE rakamlarıyla endeksleme yapınca tutarsız maliyetler ve kazançlar ortaya çıkıyor.
İlk senaryoda 5 sene boyunca 61% artarak 173 USD kazanç getiren SPY hissemiz, devlet tarafından 61.17 USD kazanç getirdi olarak kabul edilip bunun üzerinden vergilendiriliyor.
İkinci senaryoda 1 sene boyunca 11.23% artarak 46 USD kazanç getiren hisse, 100.81 USD kazanç getirdi kabul ediliyor ve bizim aslında hiç kazanmadığımız bir 54.81 USD üzerinden ekstra vergi ödüyoruz - bu satıştan elde ettiğimiz kazanç için vergimiz iki katına çıkıyor.
Hisseye ve alım/satım tarihlerine bağlı olarak, TL bazında kazanç olsa da maliyet endekslemesi sonrası net zarar olması da mümkün. Bu durumda da bu zarar diğer hisse satışlarından elde edilen kazançtan düşülebiliyor.
Sonuç olarak yurtdışı hisselerin vergisinde bunları ne zaman aldığımız ve ne zaman sattığımız önem arz ediyor. Şu an için maalesef anlamsız ve adaletsiz bir vergilendirme sistemi var ve bunun hukuken değişmesi gerektiği ortada. Ama ben şahsen bu şartlara rağmen yurtdışı hisselerine, özellikle SPY gibi veya Google, Apple, NVIDIA gibi köklü hisselere uzun vadeli yatırım yapmanın mantıklı olduğunu düşünüyorum.
Kaynak: Ege Arcan @ Reddit r/yatırım
Yorumlar